Hivi ndivyo atakavyopatikana Papa mpya

Makardinali watajifungia katika Kanisa dogo la Sistine kwa ajili ya kumchagua Papa mpya na tayari kumewekwa ulinzi eneo hilo.

Kwa mujibu wa mtandao wa Vatican News, huu ndiyo utaratibu utakaofuatwa katika uchaguzi wa Papa mpya.

Papa anavyochaguliwa

Makardinali 133 wateule walioitwa kumchagua Papa wa 267 wa Roma mikononi mwao watakuwa na karatasi ya kura ya mstatili yenye maandishi kwenye nusu ya juu na ‘mahali pa kuandika jina la wateule’ kwenye nusu ya chini, na kufanywa kwa namna ambayo inaweza kukunjwa vipande viwili.

Baada ya kura kutayarishwa na kusambazwa (angalau mbili au tatu kwa kila mteule mkuu) na wasimamizi wa tukio hilo, shemasi wa mwisho ambaye ni kardinali huchota kwa kura kutoka miongoni mwa makardinali wapigakura wote: wakaguzi watatu, watu watatu wenye mamlaka ya kukusanya kura za makardinali wengine (infirmarii), yaani wahudumu wa wagonjwa, na waangalizi watatu.

Ikiwa katika maandishi ya majina ya makardinali wapigakura yanatoka ambao, kwa sababu ya udhaifu au sababu nyingine, hawawezi kutekeleza majukumu haya, majina ya makardinali wengine yanatolewa mahali pao. Hii ni awamu ya kabla ya uchunguzi.

Kabla ya wapigakura kuanza kuandika, Katibu wa Baraza la Makardinali, Msimamizi wa Maadhimisho ya Liturujia ya Kipapa, na wasimamizi wa sherehe wanapaswa kuondoka katika Kanisa dogo la Sistine, kisha, shemasi wa mwisho, yaani kardinali, anafunga mlango na kuufungua mara nyingi iwezekanavyo ikiwa kutakuwa na wagonjwa, na aliyechaguliwa atakwenda kwa wagonjwa hao kukusanya kura na kurudi kwenye kikanisa hicho.

Kila kardinali, mteule kwa mpangilio wa utangulizi, baada ya kuandika na kukunja kura, akiishikilia ili ionekane, huipeleka kwenye madhabahu ambako wachunguzi husimama juu yake na kuna chombo kilichofunikwa na sahani ili kukusanya kura.

“Namwita Kristo Bwana, atakayenihukumu, ashuhudie kwamba kura yangu imetolewa kwa yule ambaye, kulingana na Mungu, naamini anafaa kuchaguliwa.”

Hayo ndiyo maneno ambayo kila kardinali atasema kwa sauti, akiweka kura yake kwenye sahani na kuiingiza kwenye chombo. Mwishoni, anasujudu madhabahu na kurudi mahali pake.

Makardinali wateule walioko katika kanisa hilo ambao hawawezi kwenda madhabahuni kwa sababu ni wagonjwa, wana usaidizi wa wachunguzi wa mwisho anayewakaribia. Baada ya kutamka kiapo, wanakabidhi kura iliyokunjwa kwa mchunguzi anayeibeba inayoonekana wazi hadi madhabahuni, na bila kutamka kiapo hicho, anaiweka kwenye sahani na huku akiiingiza kwenye chombo.

Ikiwa kuna makardinali wateule wagonjwa katika vyumba vyao, makardinali watatu wanaosaidia wagonjwa waitwao infirmarii wanakwenda wakiwa na idadi inayofaa ya karatasi ya kupiga kura kwenye trei ndogo na sanduku lililotolewa na wachunguzi na kufunguliwa hadharani, nao kwa namna ya kwamba wapigakura wengine waone kwamba ni tupu. Kisha hufungwa kwa ufunguo uliowekwa juu ya madhabahu.

Sanduku hili lina shimo katika sehemu ya juu ambalo kura iliyokunjwa inaweza kuingizwa. Wagonjwa wanapiga kura kwa njia sawa na makardinali wengine, kisha wahudumu wao (infirmarii) wanarudisha sanduku kwenye kanisa hilo, ambako hufunguliwa na wachunguzi baada ya makardinali waliopo kuweka kura yao.

Wachunguzi huhesabu kura zilizopatikana hapo, na baada ya kuhakikisha idadi yao inalingana na ile ya wagonjwa, huziweka moja baada ya nyingine kwenye sahani na kuziingiza zote pamoja kwenye chombo.

Kupiga kura

Upigaji kura unafanywa kila siku, saa mbili asubuhi na saa nane mchana, na ikiwa makardinali wapigakura wana shida kukubaliana juu ya mtu atakayechaguliwa, baada ya siku tatu bila matokeo, kura zitasimamishwa kwa muda wa siku moja kwa sala, mazungumzo yao kati ya wapigakura, na mafungo mafupi ya kiroho yatakayotolewa na kardinali wa kwanza wa utaratibu wa mashemasi.

Kisha upigaji kura utaanza tena. Baada ya kura saba, ikiwa uchaguzi hautafanyika, kutakuwa na mapumziko tena kwa sala, mazungumzo na ushauri utakaotolewa na kardinali wa kwanza wa utaratibu wa mapadri. Kisha mfululizo mwingine unaowezekana wa kura saba unafanywa.

Ikiwa matokeo hayatafikiwa, mapumziko mapya ya sala, mazungumzo na mawaidha yanatazamiwa, kutolewa na kardinali wa kwanza wa utaratibu wa maaskofu. Kisha upigaji kura utaanza tena, zaidi ya saba.

Ikiwa hakuna uchaguzi, siku imetengwa kwa sala, tafakari na mazungumzo, na katika kura zinazofuata, uchaguzi lazima ufanywe kati ya majina mawili ambayo katika kura ya awali yalipata idadi kubwa zaidi ya kura.

Katika kura hizo pia, wingi wa angalau theluthi mbili ya kura za makardinali waliopo na wanaopiga kura unahitajika, lakini katika kura hizi, makardinali wawili ambao kura zao zilikuwa nyingi hawawezi kupiga kura.

Kuhesabu kura

Baada ya wapigakura wote, makardinali, kuweka kura zao kwenye kisanduku, mchunguzi wa kwanza anatikisa kisanduku mara kadhaa ili kuchanganya kura. Baada ya hapo, mchunguzi wa mwisho anaendelea kuhesabu kura kwa kuzichukua zikionekana moja baada ya nyingine kutoka kwenye chungu na kuziweka kwenye chombo kingine kitupu.

Ikiwa idadi ya kura hailingani na ya wapigakura, lazima zote zichomwe na kura ya pili ifanyike mara moja. Ikiwa inalingana na idadi ya wapigakura, hufuata kuhesabu tena. Wachunguzi watatu walioketi kwenye meza iliyowekwa mbele ya madhabahu: wa kwanza huchukua kura, kuifungua, anaandika jina la mtu aliyechaguliwa na kuipitisha kwa wa pili ambaye, baada ya kujua jina hilo, huipitisha kwa wa tatu ambaye anaisoma kwa sauti ili wapigakura wote waliopo waweke alama ya kura zao kwenye karatasi maalumu – na kuandika jina lililosomwa.

Iwapo wakati wa kuhesabu kura, wachunguzi wataona kura mbili zimekunjwa ili zionekane kuwa zimejazwa na mpigakura mmoja, ikiwa zina jina moja, zitahesabiwa kuwa kura moja; ikiwa zina majina mawili tofauti, hakuna kura kati ya hizo mbili zitakuwa halali; lakini kwa vyovyote vile kura haitabatilishwa.

Baada ya kura kuhesabiwa, wachunguzi huongeza kura zilizopatikana kwa majina mbalimbali na kuziandika kwenye karatasi tofauti.

Wachunguzi wa mwisho, wanaposoma kura, wanazichoma kwa sindano mahali ambako neno ‘Eligo’ linapatikana na kuziingiza kwenye uzi ili zihifadhiwe kwa usalama zaidi. Mwishoni mwa usomaji wa majina, ncha za uzi zinafungwa fundo. Kura zinawekwa kwenye chombo au kando mwa meza.

Katika hatua hii, kura zinaendelea kuhesabiwa. Baada ya ukaguzi wao, kura zinachomwa kwenye jiko la chuma lililotumiwa kwa mara ya kwanza wakati wa Mkutano Mkuu wa Uchaguzi mwaka 1939. Jiko la pili au chimney (dohani) lililounganishwa tangu 2005, hutumiwa kuweka aina ya kemikali ambazo lazima zitoe rangi nyeusi katika muktadha wa kutochaguliwa na rangi nyeupe katika muktadha wa uchaguzi.

Idadi inayohitajika

Kwa uchaguzi wa Papa wa Roma, angalau theluthi mbili (⅔) ya kura zinahitajika. Katika muktadha maalumu wa mkutano mkuu utakaoanza Jumatano, Mei 7, 2025, kura 89 zitahitajika kumchagua Papa, kwa kuwa idadi ya makardinali wapigakura ni 133.

Kwa hiyo, iwe Papa amechaguliwa au la, wakaguzi lazima waendelee kukagua kura na maelezo yaliyotolewa na wakaguzi ili kuhakikisha wametekeleza kazi yao kikamilifu na kwa uaminifu.

Baada ya mapitio hayo, kabla ya makardinali wapigakura kuondoka kwenye Kanisa la Sistine, kura zote zinachomwa moto na wachunguzi wakisaidiwa na Katibu wa Baraza la Makardinali na wasimamizi wa sherehe, zilizoitishwa wakati huohuo na kardinali shemasi. Ikiwa kura ya pili, lazima ifanyike mara moja. Kura za kwanza zitachomwa mwishoni, pamoja na zile za kura ya pili.