Uchakataji baada ya mavuno: Kuwawezesha wanawake wavuvi kupitia njia endelevu

Na Hashim Muumim na Alice Maro

Tumaini Godfrey Luhingulanyi, 60, huianza siku yake ya kawaida saa 5 asubuhi. Watoto wake wote sita ni watu wazima ambao aidha wamehitimu shule ya sekondari, chuo au wameolewa na wana familia zao.

Kwa kawaida yeye hununua sangara, dagaa na samaki aina ya perch kutoka kwa wavuvi na ama kuwauza wakiwa wabichi kwa faida ndogo, au kuwasafirisha hadi kwenye maeneo ya usindikaji ambapo sangara na dagaa hukaushwa kwa jua kwenye tanuu za kienyeji za moshi au nguo za kukaushia, na samaki aina ya perch huvukizwa kwa moshi kwenye vipande vya mbao.

Tumaini ni msindikaji mdogo wa samaki katika Ziwa Tanganyika na mnufaika wa mradi wa FISH4ACP unaofadhiliwa na Umoja wa Ulaya (EU) unaotekelezwa na Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja wa Mataifa (FAO) na Taasisi ya Utafiti wa Uvuvi Tanzania (TAFIRI) nchini. Mikoa ya Kigoma na Katavi.

Mradi unalenga kuimarisha mnyororo wa thamani wa dagaa, sangara na perch katika Ziwa Tangayika. Kabla ya kujiunga na mradi huo, Tumaini alikuwa mwanachama wa kikundi cha usindikaji cha wanawake ambacho kilikuwa kikipata msaada kutoka kwa taasisi ndogo ya fedha nchini.

Tumaini aliachana na kikundi hicho na kuendelea kusindika samaki peke yake, huku akipiga maendeleo zaidi ya alivyokuwa kwenye kikundi. Kupitia mradi wa FISH4ACP, Tumaini alipatiwa mafunzo ya matumizi ya zana za kisasa na uboreshaji wa mbinu za uchakataji, ikiwa ni pamoja na mbinu za uvuaji wa samaki na utumiaji wa tanuru ambazo zitapunguza athari za kiafya baada ya mavuno.

Kutumia fursa ya vikapu vilivyofumwa kuboreha maisha

Tumaini amekuwa katika sekta hiyo kwa zaidi ya miaka 20 na ameona mabadiliko kutoka kwa wavuvi wanaotumia vikapu vilivyofumwa kwa mianzi kama zana ya kuvulia samaki kutoka ziwani hadi kutumia masanduku ya mbao yaliyotolewa na TAFIRI.

FAO na TAFIRI zilifanya utafiti wa kubaini masoko yanayoweza kupatikana kwa mazao ya uvuvi nchini na masoko ya kikanda yenye bei ya juu, ambayo Tumaini atanufaika nayo. Kwa sasa anauza samaki wake waliokaushwa kwa jua na kwa moshi kwa wanunuzi wa ndani kwenye soko la ndani, na hivyo kumuingizia kipato kinachomkidhi.

Kuwawezesha wanawake katika mnyororo wa thamani wa uvuvi

Ili kukuza ushiriki zaidi wa wanawake katika shughuli za uvuvi, FAO na washirika wake walisaini mkataba wa TAWFA Ziwa Tanganyika. Mkataba huu unaweka msingi wa usawa zaidi wa kijinsia katika mnyororo wa thamani wa uvuvi wa Ziwa Tanganyika na unatumika kama jukwaa la kuunganisha na fursa zingine zinazowezekana kupitia mradi wa FISH4ACP.

Pia inaendana na Mpango Kazi wa Kitaifa wa Utekelezaji wa Wavuvi Wadogo Wadogo Tanzania na Mwaka wa Kimataifa wa Uvuvi wa Kisasa na Kilimo cha Majini (IYAFA 2022).

*Hashim Muumin (Ofisa Mbobezi wa Mradi wa FAO FISH4ACP wa Tanzania) na Alice Maro (Ofisa Mawasiliano FAO Tanzania).